HET WEER, NADER VERKLAARD
de (oudere) verhalen zijn soms niet meer helemaal up to
date, onze excusses daarvoor, red.

Klimaat op Antarctica

De Zuidpool is het koudste gebied op aarde.
Op 21 juli 1983 (het is daar dan winter) is in Vostok
-89.2 graden Celsius gemeten. Vostok (3420 meter)
heeft een jaargemiddelde temperatuur van -55 graden
en is daarmee de koudste plek op aarde. Aan de kust
liggen de temperaturen in de zuidelijke winter tussen
-15 en -30 graden en 's zomers tussen -5 en +5 graden.
In de Dry Vallys is op 5 januari 1974 het 'warmterecord'
van +15 graden gemeten. In de winter is het hier de
hele dag donker. Antarctica heeft ook een apart wind-
klimaat. In de zomer staat er een matige bries, maar
's winters stormt het. In de bergen kan de wind aan-
zwellen tot een orkaan van de hoogste klasse met
winden van soms 300 km./uur. In de sneeuwstorm loopt
het zicht terug tot minder dan een meter, 'whiteouts'
genaamd die dier een mens desoriënteren. En kan de
sneeuw zich in rollen verplaatsen. Zulke sneeuwrollers
worden ook in andere landen wel eens gesignaleerd.
Neerslag valt er overigens niet veel: jaarlijks zo'n
200 mm., op de centrale hoogvlakte valt maar 50 mm.
per jaar. De poolgebieden zijn zeker in deze tijden met
klimaatveranderingen een belangrijk domein voor
klimaatonderzoekers. Antarctica leek nog één van de
weinige uitzonderingen in de warmer wordende wereld.
Eerdere studies lieten alleen opwarming zien in het
westen, maar niet op het hele continent.

Onlangs ontdekten Amerikaanse onderzoekers
echter dat het ook hier de afgelopen decennia warmer
is geworden. Veel meetpunten telt Antarctica niet, zeker
niet in het ruige binnenland. De meeste weerstations
staan aan zee. Met hulp van satellietgegevens konden
de onderzoekers aantonen dat zowel het westen als het
oosten van Antarctica 0.1 graad per 10 jaar is opge-
warmd. Dat is ongeveer de helft van de wereldwijde op-
warming. De onderzoekers schrijven de opwarming toe
aan de warmere zee rond het continent, iets dat ook al
door Nederlandse onderzoekers was verondersteld.
De resultaten zijn van belang voor het inschatten van
toekomstige zeeniveaustijgingen. Het effect gaat twee
kanten op: warmere lucht leidt tot meer neerslag op het
centrale deel van het continent en aangroei van ijs.
Aan de randen van ijsplaten leidt de opwarming juist tot
afsmelting, waardoor het ijs afneemt. Het onderzoek is
nog in vollegang en ook meetresultaten die wijzen op
een totale opwarming van Antarctica zullen nog grondig
moeten worden geverifieëerd.