HET WEER, NADER VERKLAARD
de (oudere) verhalen zijn soms niet meer helemaal up to
date, onze excusses daarvoor, red.

Modderstromen

Actieve depressies in het gebied van de Middellandse
Zee veroorzaken hier zware buien, die leiden tot over-
stromingen en modderstromen. Het Italiaanse eiland
Sardinië kreeg in een half etmaal lokaal 450 mm. te
verwerken. Ook de Pyreneeën en op de Balearen zijn
enorme hoeveelheden regen gevallen. De buien in het
zuiden van Europa ontstaan door aanvoer van koude
lucht boven het warme water van de Middellandse Zee.
Meteorologen noemen dat een koudeput, een lagedruk-
gebied dat vooral op grote hoogte gevuld is met koude
lucht. Zo'n koudeput kan dagen achtereen standhouden
en zorgen voor zware regen- en onweersbuien.
Bovendien stimuleert het berglandschap in deze
gebieden de vorming van buien. Wanneer lucht tegen
hellingen stroomt, bijvoorbeeld door een luchtstroming
tegen de Alpen of Pyreneeën, wordt deze gedwongen
te stijgen. De lucht koelt af waardoor boven de berg
wolken ontstaan, die uitgroeien en aanleiding geven tot
zware buien. In de bergen blijvende buiencomplexen
vaak lang hangen, waardoor ze in enorme hoeveel-
heden water achterlaten. In enkele uren kunnen honder-
den millimeters regen vallen, dat zijn honderden liters
water op elke vierkante meter. Rivieren kunnen het
plotseling toestromende water niet verwerken, waar-
door enorme wateroverlast ontstaat. In berggebieden
is het van groot belang alert te zijn en de weerberichten
(Wereldomroep) te volgen. Catastrofaal zijn de modder-
stromen (flash floods) die zich met snelheden van tien-
tallen kilometers per uur een weg banen. Oorzaak is
het oververzadigd raken van de (kleihoudende) bodem
door regen of smeltwater, waardoor deze onder
bepaalde omstandigheden gaat vloeien.

Lang niet alle modderstromen worden veroorzaakt
door zware regen. Zo'n ramp kan zich ook voordoen als
een stuwdam doorbreekt en een watergolf met geweld
rivierafzettingen meeneemt. Of wanneer door een
vulkaanuitbarsting veel smeltwater uit de gletsjers bij de
top van hoge vulkanen vrijkomt. In 1993 werd Brigg in
Zwitserland getroffen en op 15 augustus 1998 was er
een modderstroom bij Fortezza in het Italiaanse deel
van Zuid-Tirol, waarbij de autosnelweg over de Brenner
over 90 meter onder puin en modder werd bedolven.
Eerder dat jaar, in mei 1998 deed zich een catastrofale
modderstroom voor in Italië: in de omgeving van Sarno
bij Napels vielen honderden doden. Op 9 september
2000 werd een camping in Zuidoost-Italië getroffen
waarbij twaalf doden vielen en op 14 en 15 oktober
werden plaatsen in Zwitserland en Noord-Italië
getroffen door modderstromen, die aan zeker twintig
mensen het leven hebben gekost. De laatste decennia
is op de hellingen veel begroeiing, zoals bomen
verdwenen. Bomen kunnen regenwater verdampen
voor het de grond bereikt. Ze houden ook water vast en
verankeren met hun wortels de grond. Bebouwing geeft
het aanstromende water direct af aan de omgeving,
terwijl wegen nieuwe verzamelplaatsen kunnen zijn voor
water dat van de bergen afkomt. Op enkele plaatsen
stroomt al het verzamelde water naar beneden maar
dan als dunne modder die een alles verzwelgende
baggerstroom veroorzaakt.